Những nguyên tắc cần nắm vững trong xác định quốc tịch Việt Nam

Quốc tịch là căn cứ, là dấu hiệu nói lên sự quy thuộc của một cá nhân về một nhà nước nhất định. Bên cạnh đó, quốc tịch còn là cơ sở pháp lý để thực hiện chủ quyền của quốc gia đối với dân cư của họ và thể hiên ranh giới chủ quyền giữa các quốc gia trong quan hệ quốc tế.

Do đó, việc xác định quốc tịch mang một ý nghĩa quan trọng vừa xuất phát từ chủ quyền quốc gia, vừa thể hiện trách nhiệm và quyền lợi của cá nhân đối với quốc gia. Tuy nhiên, việc xác định quốc tịch phải dựa trên những nguyên tắc nào? Những thông tin trình bày dưới đây sẽ nêu rõ những nguyên tắc đã được quy định trong luật quốc tịch - hộ tịch Việt Nam.

Việc xác định quốc tịch được căn cứ từ chủ quyền quốc gia trong đó có các phương thức hưởng quốc tịch chính như:

• Hưởng quốc tịch theo sự sinh đẻ

Đây được coi là phương thức được ứng dụng phổ biến nhất. Và trong phương thức này, người ta ghi nhận hai nguyên tắc chính:

• Nguyên tắc huyết thống.
• Nguyên tắc nơi sinh.

• Hưởng quốc tịch theo sự gia nhập quốc tịch

Trong trường hợp này, việc nhập quốc tịch được quyết định bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc trao quốc tịch nước đó theo một trình tự được pháp luật quy định. Thông thường có 3 trường hợp hưởng quốc tịch theo sự gia nhập, cụ thể:

- Do xin vào quốc tịch: Việc xin vào quốc tịch xuất phát hoàn toàn từ ý chí và nguyên vọng cá nhân. Quyết định cho nhập quốc tịch của các quốc gia thường  căn cứ vào những điều kiện như:

• Độ tuổi.
• Thời gian cư trú.
• Khả năng ngôn ngữ.
• Khả năng kinh tế.
• Phẩm chất đạo đức.

Nếu xét riêng về luật quốc tịch Việt Nam thì công dân nước ngoài hoặc người không quốc tịch đang thường trú tại Việt nam có đơn xin gia nhập quốc tịch Việt Nam, có thể được nhập quốc tịch Việt nam, nếu có đủ các điều kiện sau đây:

• Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật Việt nam.
• Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật Việt nam; tôn trọng truyền thống, phong tục tập quán của dân tộc Việt nam.
• Biết tiếng Việt đủ để hòa nhập vào cộng đồng Việt nam.
• Đã thường trú ở Việt nam từ 5 năm trở lên.
• Có khả năng bảo đảm cuộc sống tại Việt Nam.

- Do kết hôn với người nước ngoài.

- Do được người nước ngoài nhận làm con nuôi

• Hưởng quốc tịch theo sự lựa chọn quốc tịch.

Trường hợp này được xác định khi có sự dịch chuyển về lãnh thổ hoặc khi xuất hiện các điều ước quốc tế liên quan.

• Hưởng quốc tịch theo sự phục hồi quốc tịch.

Đây là hoạt động pháp lý nhằm khôi phục lại quốc tịch cho người đã bị mất quốc tịch do nhiều nguyên nhân khác nhau. Để đảm bảo phục hồi quốc tịch, gười có nhu cầu cũng phải đảm bảo một số điều kiện nhất định, thường là không có hành vi làm nguy hại đến an ninh quốc gia trong suốt thời gian mất quốc tịch.