Xét xử hai lần về một hành vi

Xét xử hai  lần về một hành vi

>> Cà Mau bắt tạm giam Trưởng phòng Thanh tra phòng, chống tham nhũng

>> Ra quyết định trái pháp luật, cán bộ thi hành án bị khởi tố

Quy định của Hiến pháp và Bộ luật Tố tụng hình sự đã nêu rõ: không ai bị kết án hai lần về một tội/hành vi.

Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là quy định về tội giết người tại điểm e, khoản 1 Điều 93 Bộ luật Hình sự 1999, sửa đổi 2009 và nay đang được thay thế  bằng  Bộ luật Hình sự 2015 vẫn giữ nguyên quy định này tại điểm e, khoản 1 Điều 123.

Ở đây, khoản 1 Điều 93 và khoản 1 Điều 123 là tội giết người quy định ở mức đặc biệt nghiêm trọng với các tình tiết định khung được liệt kê ra một cách cụ thể.

Nhưng tại điểm e khoản 1 điều 93 (BLHS 1999) và điểm e khoản 1 điều 123 (BLHS 2015) quy định một sự bất hợp lý và sai sót về mặt học thuật và khoa học pháp lý khi cho rằng:  một người thực hiện hành vi giết người sẽ phải chịu vào mức đặc biệt nghiêm trọng (tức khoản 1) khi "liền ngay trước đó hoặc ngay sau đó lại thực hiện phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác".

Bộ luật Hình sự quy định một người chỉ bị xét xử về một tội/ hành vi đã được quy định trong Bộ luật hình sự. Như vậy, nếu một người giết người, mà ngay sau đó cướp tài sản có giá trị 500 triệu đồng thì người này sẽ phải bị truy tố và xét xử về hai tội danh là "giết người" và "cướp tài sản". Thế nhưng hành vi cướp tài sản lại một lần nữa trở thành tình tiết định khung đối với tội giết người và người phạm tội sẽ  bị xét xử ở mức hình phạt ở khoản 1 là từ 12 năm tù đến 20 năm tù, chung thân hoặc tử hình. Trong khi nếu không thực hiện hành vi cướp tài sản hoặc thực hiện việc cướp tài sản sau một thời gian khi đã phạm tội giết người thì người này chỉ phải chịu tội "giết người" theo khoản 2 điều 92 (nay là khoản 2 điều 123) với mức án từ 7 đến 15 năm tù.

Như vậy, điểm e, khoản 1 Điều 123 Bộ luật hình sự 2015 đã quy định khiến một người phải chịu trách nhiệm hình sự và bị xét xử hai lần đối với một hành vi phạm tội. Trong khi tình tiết này không phải là tái phạm hay tái phạm nguy hiểm, không phải tình tiết tăng nặng, nhưng lại được quy định làm mặt cấu thành của một tội phạm khác.

Đây là một quy phạm sai sót nghiêm trọng về mặt khoa học pháp lý. Tuy vậy, nó vẫn tồn tại từ năm 1999 đến bộ luật mới này vẫn tiếp tục được giữ nguyên điều khoản bất hợp lý này.