VẤN ĐỀ PHÁP LÝ LIÊN QUAN ĐẾN HÀNH VI VI PHẠM QUY ĐỊNH VỀ AN TOÀN THỰC PHẨM

1. Có ý kiến cho rằng, mức xử phạt hiện hành đối với hành vi vi phạm quy định về an toàn thực phẩm chưa đủ sức răn đe, nhất là khi lợi nhuận từ các hoạt động như thế này rất lớn. Quan điểm của luật sư về vấn đề này như thế nào?

Theo Luật sư Bùi Thị Thoan: Để đánh giá mức xử lý đối với mỗi hành vi cần căn cứ vào tính chất mức độ hành vi và đặc biệt là hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra đối với xã hội. Đối với hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm tôi cho rằng không chỉ thể hiện sự suy đồi đạo đức trong kinh doanh mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của người tiêu dùng.

Theo quy định của Bộ luật hình sự hiện hành (được sửa đổi năm 2025), tùy theo tính chất mức độ hành vi, người thực hiện phạm tội sẽ phải chịu chế tài hình sự thấp nhất là mức phạt tiền 100 triệu đồng và cao nhất có thể đến 20 năm tù.

Dựa trên tính chất nghiệm trọng của hành vi, tôi cũng đồng tình với quan điểm của một số người cho rằng mức xử phạt đối với hành vi “Vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm” tương đối nhẹ, mặc dù mức xử phạt tổi thiếu đã tăng từ 50 triệu đồng lên 100 triệu đồng. Tôi cho rằng đối với tội phạm này cần chịu sự trừng phạt nghiêm khắc của pháp luật, để tăng tính răn đe và không nên quy định hình phạt tiền là hình phạt chính mà chỉ nên quy định là hình phạt bổ sung.

2. Về mặt trách nhiệm dân sự hoặc bồi thường thiệt hại, trong trường hợp người tiêu dùng bị ảnh hưởng sức khỏe hoặc tổn hại khác vì sử dụng thực phẩm từ các đường dây như trên, họ có thể khởi kiện ra sao để bảo vệ quyền lợi của mình?

Liên quan đến vấn đề này Luật sư Bùi Thoan cho biết: Trong trường hợp người tiêu dùng bị ảnh hưởng sức khỏe hoặc tổn hại vật chất liên quan đến hành vi phạm tội và có đủ tài liệu chứng minh, có thể làm đơn trình báo đến cơ quan công an đang thụ lý điều tra vụ án để được giải quyết trong cùng một vụ án theo quy định tại Điều 30 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 “Việc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự được tiến hành cùng với việc giải quyết vụ án hình sự. Trường hợp vụ án hình sự phải giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại, bồi hoàn mà chưa có điều kiện chứng minh và không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự thì vấn đề dân sự có thể tách ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự”.

3. Từ góc nhìn pháp lý và phòng ngừa, theo luật sư, cần có những biện pháp gì – cả về lập pháp lẫn thực thi – để ngăn chặn và xử lý mạnh tay các hành vi đầu độc bữa ăn người dân như thế nào

Luật sư Bùi Thoan cho rằng: Tình trạng vi phạm quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm xảy ra không ít trên thực tế. Minh chứng là trong một thời gian ngắn đã phát hiện 3 vụ việc ở 3 địa điểm khác nhau, tôi dự đoán các cơ sở đó không phải là lần đầu vi phạm, số lần vi phạm còn phụ thuộc vào kết luận điều tra của cơ quan công an. Điều đó cho thấy rất nhiều vấn đề cần khắc phục để ngăn chặn các hành vi trước khi để tuồn sản phẩm không đảm bảo chất lượng ra thị trường và đến mâm cơm của người tiêu dùng.

Giải pháp để ngăn chặn, tôi cho rằng cần lưu tâm một số vấn đề sau:

1. Cần tăng cường tuyên truyền phổ biến pháp luật liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm, đặc biệt cần tuyên truyền tại các chợ dân sinh.
2. Cần xét xử lưu động một số vụ án điển hình để tăng cường tuyên truyền, phổ biến quy định của pháp luật
3. Cần tăng cường quản lý, giám sát, kiểm tra của cơ quan công an và cơ quan quản lý thị trường đối với các sản phẩm được bày bán tại các chợ dân sinh, cửa hàng thực phẩm. Điều này theo tôi là đặc biệt quan trọng, minh chứng cho thấy từ đầu năm 2025 đến nay cơ quan chức năng đã phát hiện và điều tra, xử lý rất nhiều trường hợp với số lượng thực phẩm vi phạm đặc biệt lớn.
4. Cần nâng cao ý thức của người tiêu dùng, nếu chọn mua thực phẩm ở các siêu thị hoặc các cửa hàng chuyên dụng thì giá thực phẩm có thể đắt hơn, mất công đi lại hơn nhưng nó sẽ đảm hơn vì người tiêu dùng có thể truy được nguồn gốc và các sản phẩm đó có thể đã được kiểm định chặt chẽ.